این هنر یکی از معدود هنرهایی است که ریشه در تاریخ و فرهنگ سرزمین ما، ایران دارد؛ این هنر ظریف و زیبا به علت عجین بودن و ریشه داشتن در فرهنگ کهن از دیر باز تا کنون دچار تغییر و تحولات گوناگونی گردیده است.
ترکمن ها از قديم الايام به تهيه ابريشم که به عنوان ماده اصلي سوزن دوزي تلقي مي شود، آشنايي داشته اند و دختران و زنان ترکمن لباس هاي خود را با نخ هاي ابريشمين که به رنگ هاي طبيعي محيط رنگرزي مي شده، سوزن دوزي مي کرده اند و اين امر از طريق دقت در ادبيات شفاهي و نغمه هاي زنان ترکمن به وضوح مشخص مي گردد.
گستره ي جغرافيايي سوزن دوزي ترکمن را مي توان تمامي نقاط ترکمن نشين داخل و خارج ذکر کرد. گستره ي داخلي اين هنر شامل استان گلستان و بخشي از خراسان است.
نقوش مورد استفاده در سوزن دوزي ترکمن بيشتر هندسي و قرينه بوده و به صورت ذهني سوزن دوزي مي شوند. اين نقوش همچنين عمدتاً اشکال منظم و تکراري بوده و شامل نمادها و طرح هايي از گل و گياه و نظاير آن مي باشد.
ایجاد نقش هایی که با ظرافت خاصی روی پارچه ها سوزن دوزی می شود، مشکل ترین بخش این هنراست، روی این اصل سوزن دوزی خیلی زود باعث ناراحتی چشم می گردد.
هنر سوزندوزي غالباً برای آراستن پوشاک و در مواردی برای محافظ پارچه ای اشياء خاص مثل کيف قرآن، آویزها (آسماليق) و يراق شترها استفاده مي شود. مي توان گفت تقريباً در موارد استفاده بافته پردازها و اشياء سوزندوزي شده تداخلي وجود ندارد چرا که پوشيدن و پاره کردن چيزي که مستعد جاودان ماندن است باهم مغاير به نظر مي رسد.
شمايل نگاري بافته هاي ترکمني معمولا ً داراي اشياء ساده قابل تشخيص مثل گلها و درختان و حيوانات مي باشد. شايد قسمت اعظم موتيف ها به صورت بازنمودي (يعني به صورت بازنمايي يک شئ طوري که قابل تشخيص باشد نيستند) و اگر هم بازنمودي باشند معمولا ً آنقدر ساده شده اند که براي شناسايي اشيايي که نشان مي دهند بايد به حدس و گمان متوسل شد.
بايد خاطر نشان کرد که این یک عقيده عمومي نيست و بعضی از مجموعه داران ترکمني معتقدند، فيل ها، پرندگان، قايق ها، سلاح ها، اسب ها و ديگر اشياء طبيعي و يا دست ساخته بشر به صورت قابل تشخيص در ميان نقوش سوزن دوزی ترکمني به ويژه در فضاهاي منفي آنها ديده مي شوند.
