سوزن دوزي در عرقچين (بؤروک- تایخه):
می توان ظریفترین هنر سوزن دوزی را در تهیه کلاه ترکمنی که به آن در اصطلاح محلی بؤروک می گویند، مشاهده کرد. این کلاه که متفاوت از کلاه پوست معروف مردان ترکمن است، نوعی عرق چین[1] محسوب می گردد، که دختران و پسران در ایام کودکی و جوانی به سر می گذارند. منظور از این نوع کلاه، کلاهی صاف و فاقد برجستگی است که غالباً با نقش و نگار زیبا سوزن دوزي مي شود.
از این نوع کلاه هم پسران و هم دختران استفاده می کنند، و تفاوتهای مختصری در طرح نقوش سوزن دوزی نوع دخترانه و پسرانه آن موجود می باشد. نوع دخترانه آن که"بؤروک" گفته می شود، به همراه زینت آلات نقره ای[2] و یا به صورت آزاد و گاهاً در زیر روسری استفاده می گردد. نوع پسرانه این نوع کلاه که"تایخه" نامیده می شود، از نقوش سوزن دوزی بیشتری نسبت به نوع دخترانه آن برخوردار است؛و این امر به این دلیل است که برخلاف کلاه دختران که حامل تزئینات نقره ای اند، هیچ تزئینی بر روی کلاه پسران نصب نمی شود که سطح کلاه را بپوشاند.
در ضمن نوع طرح و رنگ نقوش سوزن دوزی در این نوع کلاه با توجه به سن و سال و جنس کمی متفاوت می باشد. یعنی اینکه در کلاه کودکان و نوجوانان از طرح هایی با رنگ های شاد استفاده می گردد و در کلاه مردان مسن از رنگهای تیره و طرح هایی سنگین و منسجم تر استفاده می شود. بنابراین می توان گفت که نقوش روی کلاه و ترکیب رنگی آن می تواند مشخص کننده سن و جنس مالک اثر باشد.
در ضمن باید عنوان کرد این نوع کلاه برای زنان متأهل کاربردی ندارد چرا که زنان متأهل نوع دیگری از پوشاک را که نمی توان آن را کلاه نامید و بر روی، سر قرار می دهند که نشانه متاهل بودن آنهاست. بنابر این فقط دختران از این نوع کلاه استفاده می کنند که می تواند نشانه ای مبنی بر متأهل نبودن خانم های جوان محسوب گردد.
